Marketing w zamówieniach publicznych – OPZ i SWZ

Marketing w zamówieniach publicznych wymaga precyzyjnych zapisów w OPZ i SWZ, które przekładają cele organizacji na mierzalne kryteria oceny ofert i KPI.
Tworzymy dokumentacje OPZ SWZ dla Zamawiającego: instytucji publicznych i spółek komunalnych.

Pełna dokumentacja OPZ

Audyty OPZ i SWZ

Wsparcie komisji

Najczęstsze wyzwania w projektach marketingowych

Przełożenie celów organizacji na cele marketingowe a tym samym na zamówienie publiczne i dokumentacje OPZ SWZ, często odbywa się poprzez przepisanie ogólnego efektu działań do briefu przetargowego, bez określenia konkretnego efektu komunikacyjnego. Takie podejście daje oferentom pełną swobodę interpretacji. Każdy może inaczej zbudować przekaz, inaczej zdefiniować odbiorców, inaczej zaplanować dotarcie i inaczej rozumieć cel projektu. Powstaje wiele alternatywnych scenariuszy, z których część jest nietrafiona, a część wzajemnie sprzeczna.

Efekt:
Wybór najefektywniejszego rozwiązania staje się bardzo trudny, niemerytoryczny i subiektywny. Zarząd, zespół decyzyjny lub komisja nie ma narzędzi, aby ocenić, która propozycja najlepiej zrealizuje cel organizacji. W postępowaniach przetargowych ryzyko odwołań do KIO rośnie, ponieważ ocena może zostać uznana za arbitralną. Finalnie wybrana koncepcja może nie zrealizować celów jednostki, narażając ją na wysokie straty finansowe wynikające z brak efektu komunikacyjnego.

Opis komunikacji w dokumentacji przetargowej strategii marketingowej lub wewnętrznych założeniach projektowych często ogranicza się do ogólnego wskazania, co organizacja lub firma chce przekazać, bez określenia, jaka zmiana ma nastąpić po stronie odbiorców i w jaki sposób działania marketingowe mają do tej zmiany doprowadzić. Brakuje w OPZ SWZ analizy barier, motywacji, person komunikacyjnych oraz kontekstu decyzyjnego poszczególnych grup, istotnych z punktu widzenia celów zarządczych i biznesowych.

Efekt:
Kampania generuje obecność, ale nie buduje realnego wpływu. Odbiorcy nie reagują na komunikat, ponieważ nie odpowiada on na ich rzeczywiste potrzeby i nie rozwiązuje żadnego problemu. Budżet marketingowy zostaje wydany zgodnie z zamówieniem publicznym lecz na działania, które formalnie spełniają zakres prac, lecz nie realizują celu organizacji i nie tworzą trwałej wartości komunikacyjnej.

Dobór kanałów promocji marketingowej jest często określany na etapie pisania zamówienia publicznego i nie wynika wprost z analizy sposobu konsumpcji treści przez grupę docelową (która nierzadko nie jest w ogóle definiowana i jest do rekomendacji przez wykonawcę usługi). Struktura KPI marketingowych, mediów, wagi poszczególnych kanałów oraz podział budżetu nie opierają się na ich rzeczywistym potencjale, roli w procesie komunikacyjnym ani stopniu dopasowania do odbiorców, klientów lub interesariuszy organizacji.

Efekt:
Kampania promocji marketingowej jest realizowana w kanałach o najszerszym a nie najlepszym dopasowaniu, które nie zapewnia właściwego dotarcia i nie wspiera zakładanego efektu komunikacyjnego ani biznesowego. Środki są rozdysponowane nieadekwatnie do celów organizacji lub firmy, a efektywność działań spada mimo formalnie poprawnej realizacji projektu. Prowadzi to do utraty budżetu, braku realnego wpływu komunikacji oraz konieczności powtarzania działań przy wyższych kosztach.

Działania w poszczególnych kanałach, takich jak telewizja, internet, media społecznościowe, outdoor, prasa i radio, są realizowane niezależnie od siebie. Brakuje przypisania strategicznej roli poszczególnym kanałom, zaplanowanego przepływu odbiorcy pomiędzy nimi, logicznej kolejności działań oraz mechanizmów wzmacniania przekazu z perspektywy celów komunikacyjnych i biznesowych organizacji.

Efekt:
Kampania nie wykorzystuje efektu synergii. Komunikaty nie wzmacniają się wzajemnie, obniżają swoją skuteczność i nie prowadzą do jednolitego wniosku ani spójnej decyzji po stronie odbiorców. Całościowy efekt działań jest znacznie niższy niż suma ich elementów, a budżet organizacji lub firmy wykorzystywany jest w sposób nieefektywny.

Nieadekwatne rozłożenie budżetu pomiędzy strategię, badania, kreację, produkcję, media czy eventy prowadzi do sytuacji, w których powstaje wysokiej jakości spot reklamowy lub wydarzenie o minimalnych zasięgach, albo przeciwnie: rozbudowany budżet mediowy wspiera komunikację nietrafioną strategicznie o niskiej jakości. Struktura kosztów nie wynika z logiki projektu, celów organizacji ani decyzji zarządczych, lecz z przypadkowego lub historycznego podziału środków.

Efekt:
Zaburzony rozkład budżetu obniża wszystkie kluczowe parametry komunikacyjne i marketingowe. Pomimo prawidłowo określonego budżetu całkowitego, nieadekwatne proporcje pomiędzy elementami kampanii powodują, że całość działań jest nieefektywna i nie realizuje zakładanych celów organizacji lub firmy.

Wskaźniki kampanii i parametry efektywności są opisywane w briefie zbyt ogólnie (np. „realizacja kampanii o zasięgu ogólnopolskim w minimum trzech stacjach telewizyjnych”) lub zbyt jednowymiarowo (np. określona liczba wyświetleń czy przejść na stronę). Brakuje wskazania określenia metodologii raportowania, źródeł danych i kluczowych wskaźników, które pozwalają efektywnie monitorować i finalnie ocenić końcowy wpływ działań.
Efekt:
Organizacja nie ma możliwości kontroli parametrów istotnych z punktu widzenia celu komunikacyjnego z racji braku wskazanych źródeł. Raporty tworzone przez różne podmioty w podobnych zakresach działań stają się nieporównywalne, a wykonawcy prezentują wyniki w formacie korzystnym dla siebie. Pojawia się ryzyko akceptacji działań, które formalnie spełniają minimalne warunki, lecz nie realizują efektu, dla którego kampania została zlecona.

Parametry oceny są konstruowane zbyt ogólnie, na przykład jako koncepcja, strategia lub pomysł, skupiają się wyłącznie na kryteriach ilościowych, takich jak odsłony, zasięg, dotarcie czy liczba interakcji, albo premiują najniższą cenę lub najmniejszą prowizję. Taki model oceniania powoduje, że oferenci konstruują oferty w sposób maksymalizujący wynik punktowy, a nie efekt komunikacyjny lub biznesowy, który organizacja, firma lub zarząd chce osiągnąć.

Efekt:
Proces oceny traci przejrzystość i merytoryczny charakter. Powstaje ryzyko konieczności wyboru oferty wyłącznie z powodu najwyższej punktacji, mimo że zaproponowane działania nie wspierają celów komunikacyjnych ani celów organizacji. Wzmacnia to zjawisko rażąco niskich cen, zniekształca konkurencję i obniża jakość proponowanych rozwiązań. Jednocześnie rośnie ryzyko odwołań do KIO, które mogą znacząco opóźnić rozpoczęcie działań promocyjnych i marketingowych.

Zapisy dotyczące praw autorskich i pól eksploatacji są często zawężane w celu ograniczenia kosztów po stronie wykonawcy lub budżetu projektu. Dokumentacja przetargowa nie przewiduje pełnego zakresu wykorzystania praw autorskich, materiałów w trakcie i po zakończeniu kampanii, zarówno w działaniach marketingowych, jak i biznesowych czy PRowych. Brakuje precyzyjnych ustaleń dotyczących własności, licencji, dostępu do plików źródłowych oraz prawa do edytowania i dalszego wykorzystywania materiałów przez organizację lub firmę.

Efekt:
Instytucja czy spółka może otrzymać materiały, których nie może swobodnie wykorzystywać ani modyfikować w dalszych działaniach, ponieważ nie zabezpieczyła licencji, praw uatorskich w zamówieniu publicznym. Ogranicza to możliwość prowadzenia działań PR, komunikacyjnych lub employer brandingowych bez ponoszenia dodatkowych kosztów, a jednocześnie generuje istotne ryzyka prawne, licencyjne i finansowe po stronie Zamawiającego.

Nasze podejście do SWZ i OPZ w marketingu

Zaczynamy od celów organizacji, nie od narzędzi.

Budujemy ramy strategiczne, które porządkują działania wykonawców.

Eliminujemy luki poprzez precyzyjne wymagania i mierzalność.

Co zapewnia dobrze napisana dokumentacja przetargowa marketing w zamówieniu publicznym

Cel marketingowy opisany w OPZ SWZ

Etap 1 i 2

Etap 3 i 4

Etap 5 i 6

Etap 7

Najczęstsze pytania

Jaki jest zakres Waszej odpowiedzialności w projektach PZP?

Odpowiadamy za przygotowanie spójnej, logicznej i rozliczalnej dokumentacji, która prowadzi projekt od celu do efektu. Definiujemy ramy, wymagania, kryteria oceny i zasady odbioru, tak aby zamawiający mógł skutecznie wybrać wykonawcę i rozliczyć realizację. Nie odpowiadamy za kreację ani realizację kampanii, lecz za to, aby projekt był dobrze zaprojektowany, wykonalny i odporny na błędy strukturalne. W projektach, w których przygotowaliśmy dokumentacje, nie świadczymy usług realizacji.

Gdzie kończy się Wasza rola, a zaczyna odpowiedzialność wykonawcy?

Nasza rola kończy się na zaprojektowaniu dokumentacji i wsparciu zamawiającego w wyborze oraz odbiorze prac. Odpowiedzialność za koncepcję kreatywną, dobór narzędzi i realizację działań spoczywa po stronie wykonawcy. Dzięki temu zachowany jest właściwy podział ról: my projektujemy ramy i standardy, wykonawca realizuje działania w ich obrębie.

Jak wygląda Wasza współpraca z wykonawcami wyłonionymi w przetargu?

Współpraca ma charakter merytoryczny i kontrolny. Analizujemy zgodność ofert z dokumentacją, wspieramy zamawiającego w odbiorach oraz weryfikujemy, czy realizacja odpowiada założonym celom i wymaganiom. Nie zarządzamy wykonawcą operacyjnie ani nie ingerujemy w jego decyzje wykonawcze, o ile mieszczą się one w ramach ustalonych w OPZ i SWZ.

Jak opisać kampanię marketingową, żeby wykonawca dobrze ją zrozumiał?

Podstawą nie są formaty, lecz cel: co kampania ma zmienić, do kogo ma dotrzeć i jak ma być oceniana. Dobrze przygotowany opis określa KPI, rolę wykonawcy i zasady raportowania. Klarowność na tym etapie eliminuje większość nieporozumień w dalszej części projektu.

Jak uniknąć sytuacji, w której kampania nie przynosi efektów?

Brak efektów zwykle wynika z nieprecyzyjnego celu lub sprzecznych oczekiwań. Gdy organizacja jasno określa, co uważa za sukces, sposób realizacji staje się prostszy i mniej podatny na dowolność. Przewidywalność efektów rośnie wtedy, gdy kryteria oceny są mierzalne i logicznie powiązane z celem.

Jak ustalić budżet i wybrać właściwe kanały marketingowe?

Budżet powinien wynikać z tego, jakiego efektu organizacja oczekuje i gdzie znajduje się jej odbiorca. Dlatego analiza dotychczasowych wyników i jakości poszczególnych kanałów jest kluczowa. Dobrze dobrane kanały to nie efekt intuicji, lecz konsekwencja danych i zrozumienia zachowań odbiorców.

Jak zabezpieczyć prawa do materiałów po zakończeniu kampanii?

Podstawą jest przejrzystość: zakres praw, pola eksploatacji i dostęp do plików źródłowych muszą być określone przed startem projektu. Pozwala to wykorzystywać materiały w kolejnych działaniach bez konieczności ponownego zlecania ich produkcji lub wchodzenia w spory interpretacyjne.

Czym różni się dobrze przygotowany OPZ marketingowy od briefu dla agencji?

Brief jest punktem wyjścia do pracy kreatywnej czy startegii mediowej, natomiast OPZ porządkuje projekt od strony formalnej, decyzyjnej i rozliczeniowej. OPZ nie opisuje pomysłów, lecz cele, zakres, zasady oceny i oczekiwane efekty. Dzięki temu wykonawcy pracują w tych samych ramach, a zamawiający otrzymuje oferty, które można rzetelnie porównać i ocenić.

Jak zdefiniować KPI w przetargu marketingowym, żeby były mierzalne i rozliczalne?

KPI powinny wynikać bezpośrednio z celu projektu, a nie z dostępnych formatów czy narzędzi. Kluczowe jest wskazanie, co będzie mierzone, z jakiego źródła danych i w jakiej częstotliwości. Dobrze zdefiniowane wskaźniki pozwalają kontrolować realizację w trakcie projektu i rozliczyć wykonawcę z efektów, a nie wyłącznie z wykonanych działań.

Jak uniknąć sytuacji, w której wykonawca realizuje kampanię „zgodnie z OPZ”, ale niezgodnie z celem?

Najczęstszą przyczyną jest brak spójności między celem, kryteriami oceny i zakresem prac. Jeśli dokumentacja nie wskazuje jasno, co jest sukcesem projektu, wykonawca optymalizuje działania pod formalną zgodność. Ryzyko to znika wtedy, gdy OPZ konsekwentnie prowadzi od celu, przez wymagania, aż po sposób oceny i odbioru efektów.